قطعا اینکه بذانیم قیمت هر دارایی در آینده چقدر خواهد بود مهمترین سوال اقتصادی همه ماست. البته بحث همیشه سرمایه‌گذاری و کسب سود نیست. گاهی می‌خواهیم بدانیم آیا باید شتابزده خرید کنیم یا برای قیمت بهتر صبر نماییم. برای ما این موضوع بیش از همه در مورد طلا صادق است. اگر می‌خواهیم بدانیم قیمت طلا چقدر می‌تواند تغییر کند، باید بدانیم که چه عواملی قیمت انس جهانی طلا را تعیین نموده و در رشد آن موثر هستند.
طلا یک دارایی امن است که با گذشت زمان مورد آزمایش قرار گرفته است و قیمت آن از لحاظ تاریخی در زمان تورم بالا، نوسانات بازار و عدم اطمینان ژئوپلیتیکی به خوبی حفظ شده است. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه گذاران برای محافظت از پول خود به فلز گرانبها روی می‌آورند. کسانی که آن را در پرتفوی خود داشتند در دسامبر ۲۰۲۳ هنگامیکه قیمت طلا به بالاترین حد خود رسید، پاداش دریافت کردند. این موضوع بار دیگر ثابت کرد که طلا چقدر به عنوان یک ذخیره ارزش ارزشمند است.
آنچه باعث تغییر قیمت جهانی انس طلا میشود می‌تواند گیج کننده و متناقض باشد. درحالی که سایر کالا‌ها عمدتاً تحت تأثیر عرضه و تقاضا هستند، طلا اغلب تحت تأثیر اثرات روانی رکود اقتصادی قرار می‌گیرد. درک اینکه عوامل مختلف چگونه در قیمت طلا نقش دارند، مهم است.
در ادامه بطور دقیق و موشکافانه بررسی میکنیم که قیمت انس جهانی طلا چگونه تعیین میشود و چه عواملی بر تعیین قیمت انس طلای جهانی تاثیر دارند.
قیمت طلا تحت تاثیر عوامل اقتصادی متعددی است. عوامل تعیین کننده زیر دلایلی را نشان می‌دهند که با توجه به شرایط خاص اقتصادی می‌تواند سر به فلک بکشد.
تاثیر دلار بر قیمت انس طلای جهانی
طلا به طور کلی یک دارایی دلاری است. به این معنی که ارزش آن با دلار آمریکا قیمت گذاری میشود. دارایی‌های دلاری معمولا با ارزش دلار آمریکا رابطه معکوس دارند. بنابراین اگر ارزش دلار کاهش یابد، ارزش طلا افزایش مییابد و بالعکس. در شرایطی که ارزش دلار کاهش مییابد، سرمایه گذاران می‌توانند به دلیل کاهش قدرت خرید، طلای کمتری به ازای هر دلار بخرند که ذاتاً ارزش این فلز گرانبها را افزایش می‌دهد. با بسط، در دوره های تورم بالا، طلا از نظر تاریخی ثابت می‌ماند یا قیمت آن افزایش مییابد که ارزش آن را به عنوان یک دارایی امن ثابت می‌کند.
اجازه دهید پاراگراف قبل را کمی بیشتر و با عبارات ساده‌تر توضیح دهیم تا درک تاثیر قیمت دلار بر انس طلای جهانی ساده‌تر گردد. گفتیم زمانیکه دلار ارزان شود، قیمت انس جهانی طلا بیشتر می‌گردد. دلار یک واحد پولیست و گران یا ارزان شدن سایر کالا‌ها و خدمات را با توجه به آن می‌سنجیم. چطور ممکن است دلار ارزان شود؟ منظور از ارزان یا گران شدن دلار بطور عامیانه دردسریست که فعالان اقتصادی باید برای تهیه این واحد پولی بجان بخرند. اینکه هزینه تهیه دلار در سطح بین الملل برای فعالان اقتصادی چقدر باشد به این عوامل بستگی دارد:
- نرخ بهره آمریکا
- تراز تجاری آمریکا
- تراز تجاری چین
- تراز تجاری اتحادیه اروپا
- بهره بین بانکی آمریکا
- تورم و نرخ بیکاری آمریکا
قطعا محاسبه تمام این عوامل می‌تواند کمی دشوار باشد. اجازه دهید برای مثال تاثیر تورم را بررسی نماییم. بعنوان یک راهنمایی کلی می‌توان گفت زمانیکه تورم در آمریکا رو به افزایش باشد یعنی دلار زیاد شده‌است. زیاد شدن دلار دسترسی به آن را ساده‌تر می‌کند به همین سبب ساده‌تر بدست می‌آید. این همان حالتیست که اصطلاحا می‌گوییم ارزش دلار کم شده است. این کاهش ارزش دلار یکی از عوامل مهم افزایش قیمت انس جهانی طلا در بازار جهانیست. اگر این موضوع برای شما جذاب است پیشنهاد میکنیم مقاله تاثیر متغیر‌های کلان اقتصادی بر قیمت طلا را از دست ندهید.
دلایل افزایش تقاضا برای طلا و تاثیر آنها بر قیمت انس جهانی
تقاضای طلا یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیر بگذارد. بااینحال موارد مختلفی باعث افزایش تقاضای طلا و قیمت انس جهانی می‌شوند که در ادامه برخی از مهمترین آنها را از نظر می‌گذرانیم:
جواهرسازی:
تهیه طلا در قالب جواهرات یکی از رایج‌ترین روش‌هایی است که مردم می‌دانند چگونه طلا بخرند. با افزایش تقاضا برای جواهرات، قیمت انس جهانی طلا نیز افزایش مییابد. با این حال، جواهرات به طور معمول یکی از محرک‌های ضعیف‌تر قیمت طلا در نظر گرفته می‌شوند، زیرا بسیاری از مردم جواهرات می‌خرند و سال‌ها آن را نگه میدارند. بااینحال اینکه مردم در چه بازه‌هایی بیشتر جواهرات می‌خرند در قیمت آن تاثیرگذار است. بطور مثال در ایران قیمت طلا در روز‌های منتهی به نوروز افزایش مییابد یا در ماه‌های رمضان، محرم و صفر کمی کاهشی میشود
فصل جشنواره‌ها در هند
علاقه هندی‌ها به هدیه دادن طلا به یکدیگر در قیمت انس طلای جهانی تاثیر گذار است. به دلیل برگزاری جشنواره‌های متعدد در هند، معمولا شاهد اوج فروش طلا در ماه‌های اکتبر و نوامبر هستیم. به طور کلی، قیمت طلا در این ماه‌ها افزایش مییابد. از طرف دیگر با فرارسیدن اواسط دسامبر که ازدواج هندی ها بدشانسی تلقی میشود، تقاضا نیز کاهش مییابد.
در بخشی از سال اگرچه استفاده از طلا در شهرها کاهش مییابد، مقامات تجاری با تقاضای روستایی مواجه هستند. در فصل کشت و کار باران‌های موسمی باعث تولید محصولات می‌شوند. افزایش هزینه‌ها و افزایش ارزش زمین مصرف طلای فیزیکی را افزایش می‌دهد. به طور کلی حدود ۶۰ درصد خریدهای فیزیکی طلا از شهرها و روستاهای کوچکتر است. با گسترش طبقه متوسط هند، تقاضا برای طلای غیر جواهرات به شکل سکه‌ها و شمش‌های سرمایه گذاری افزایش یافته است. نمودار زیر تغییرات قیمت طلا نسبت به روپیه هند را در سال ۲۰۲۳ میلادی نشان می‌دهد. اگرچه این قیمت در نهایت تحت تاثیر قیمت جهانیست، اما می‌توان تفاوت‌هایی از نظر جهت قیمت و میزان تغییر قیمت را در فصول جشنواره در آن مشاهده نمود.
تقاضا برای مصارف صنعتی طلا
طلا به دلیل ویژگی‌های خاص خود در این صنایع نیز نسبتا پرکاربرد است:
- پزشکی
- اکتشافات فضایی
- الکترونیک و تکنولوژی‌های پیشرفته
این بخش از تقاضای طلا به موارد بسیار زیادی بستگی دارد. عمدتا پس از جواهر سازی صنعت الکترونیک بزرگترین مشتری این فلز گرانبهاست. البته استفاده از تجهیزات طلایی بسیار گران قیمت خواهد بود. به همین دلیل است که دانشمندان سعی میکنند تا در حد ممکن فلزات دیگر را جایگزین طلا نمایند. از طرف دیگر خواص مهم طلا مانند مقاومت در مقابل خوردگی و رسانایی بسیار بالا در صنعت الکترونیک بسیار پرکاربرد هستند. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند تا قطعات طلایی طول عمر بیشتری داشته باشند. همچنین طلا نقش مهمی در کوچک شدن قطعات ایفا می‌کند.
تقاضای صندوق‌های طلای قابل معامله در بورس
اگر می‌دانید چگونه سهام بخرید، احتمالا با مفهوم صندوق‌های پشتوانه طلا در بورس آشنا هستید. صندوق در طلای فیزیکی یا شرکت‌هایی که آن را استخراج میکنند، سرمایه گذاری می‌نمایند. این ETF ها برخی از بهترین گزینه‌های سرمایه گذاری را با هم ترکیب نموده و سود مشخص و تضمین شدهای را ارائه می دهند. تقاضای ناشی از ETF های طلا تاثیری مشابه با سایر انواع تقاضا را بر قیمت دارد. ارزش فلز گرانبها با توجه به تعداد افرادی که در صندوق‌های ETF طلا سرمایه گذاری میکنند افزایش مییابد. تقاضای بیشتر معادل حجم خرید بیشتر است. افزایش تقاضا برای خرید نیز قطعا در قیمت جهانی انس طلا تاثیر می‌گذارد.
ناامنی و تهدیدات سیاسی، نظامی و امنیتی
عوامل ژئوپلیتیک ممکن است تأثیر مثبتی بر قیمت طلا داشته باشند. به بیان بهتر قیمت انس جهانی طلا با ناامنی‌های نظامی، امنیتی و سیاسی همگراست. از آنجایی که طلا را به عنوان یک دارایی امن می‌شناسیم، سرمایه‌گذاران در مواقع نگران کننده به آن روی می‌آورند. افراد تلاش میکنند تا از پول خود در برابر پیامد‌های درگیری محافظت کنند. بنابراین هنگامی که تنش‌های ژئوپلیتیکی شعله‌ور میشود، ممکن است ارزش طلا افزایش یابد.
این دقیقاً همان چیزی است که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاد. در هنگام آغاز درگیر ی روسیه و اوکراین قیمت طلا ۶ درصد رشد کرد. این موضوع زمانی که درگیری بین حماس و رژیم صهیونیستی در سه ماهه سوم ۲۰۲۳ آغاز شد نیز مشهود بود. یک روز قبل از حمله حماس، قیمت طلا ۱۸۳۴.۶۰ دلار در هر انس بود. تا ۲۷ اکتبر ،۲۰۲۳ یعنی ۲۰ روز پس از حمله قیمت این فلز گرانبها ۸.۷۸ درصد افزایش یافت و به۱۹۹۵.۸۰ دلار در رسید.
ماجرا بسیار ساده‌است. جنگ خرج دولت‌ها را زیاد می‌کند و ممکن است آنها برای تامین مخارج دست به چاپ پول بزنند. این خلق پول باعث ایجاد تورم و یا کم شدن ارزش واحد پول آن کشور می‌گردد. از طرف دیگر بروز ناامنی و نااطمینانی بر اقتصاد و تولید کشور‌های درگیر اثر می‌گذارد. همانطور که در مورد دلار درابتدای مقاله گفتیم، اینکه آن واحد پولی در دنیا چقدر خواهان دارد تاثیر بسیار مهمی بر ارزش آن می‌گذارد. کوچک شدن یک اقتصاد و کاهش تولید در آن می‌تواند تقاضا برای پول کشور را کاهش دهد. این موضوع نیز به بی ارزش شدن واحد پولی می‌انجامد. درنهایت نیز زمانی که اوضاع خیلی سخت می‌گردد تبدیل واحد‌های پول به یکدیگر بسیار دشوار است اما آنچه همواره مشتری دارد، طلاست.
