آلیاژ طلا به‌عنوان یکی از مواد اولیه باارزش در صنعت جواهرسازی و دیگر زمینه‌ها شناخته میشود. اصلی‌ترین کاربرد این آلیاژها در ساخت مصنوعات طلا، زیورآلات و جواهرات است. همچنین، در دندان‌پزشکی، آلیاژهای طلا در پر کردن دندان‌ها و ساخت روکش‌های دائمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاهی اوقات، از آلیاژ طلا به‌ویژه طلای ۱۴ با ترکیب طلا و مس در ساخت نشان‌های پلیس نیز استفاده میشود، هرچند معمولاً نشان‌ها از آلیاژهای برنز تهیه می‌شوند.
کاربردهای متنوع آلیاژ طلا
آلیاژهای طلا در رنگ‌ها و ترکیب‌های مختلفی موجود هستند و بسته به نوع فلزات اضافه‌شده به طلا، خواص و ویژگی‌های متفاوتی پیدا می‌کنند. به‌عنوان مثال، وقتی طلا با مس ترکیب میشود، رنگ قرمز به‌دست می‌آید که به عیار و درصد مس موجود در آن بستگی دارد. علاوه بر این، آلیاژهای طلا با ترکیب فلزات دیگری مانند نقره، روی، نیکل، پالادیوم، پلاتین و کبالت به‌دست می‌آیند.
نکات مهم در کاربرد آلیاژ طلا
تنوع رنگ: آلیاژ طلا با ترکیب فلزات مختلف، رنگ‌های متنوعی ایجاد می‌کند که این امر به انتخاب‌های شخصی مصرف‌کنندگان کمک می‌کند.
مقاومت و دوام: آلیاژهای طلا به دلیل ترکیب با فلزات دیگر، دارای استحکام و دوام بیشتری نسبت به طلا خالص هستند که این ویژگی در جواهرات و دندان‌پزشکی بسیار مهم است.
حساسیت: برخی از فلزات مانند نیکل ممکن است برای برخی افراد حساسیت‌زا باشند، لذا باید از آلیاژهای با ترکیب مناسب استفاده شود.
فلزات استفاده‌شده در آلیاژ طلا
فلزات مختلفی برای ساخت آلیاژ طلا به کار می‌روند که هر کدام نقش خاصی در تغییر رنگ و خواص آلیاژ دارند:
- مس (Copper): این فلز قرمز رنگ و ارزان‌قیمت به افزایش استحکام و چکش‌خواری آن کمک می‌کند و رنگ قرمز را به طلا می‌افزاید.
- نقره (Silver): نقره به افزایش چکش‌خواری و تغییر رنگ آلیاژ طلا کمک می‌کند و در برابر اکسیداسیون مقاوم است.
- نیکل (Nickel): این فلز برای افزایش استحکام و سفید کردن طلا استفاده میشود، اما ممکن است باعث حساسیت شود و بنابراین لازم است با روکش رودیوم پوشش داده شود.
- پلاتین (Platinum): این فلز گران‌قیمت و مقاوم به خوردگی است که به دلیل رنگ و درخشندگی جذابش در آلیاژهای طلا به کار می‌رود.
- پالادیوم (Palladium): فلزی کمیاب و سفید رنگ است که برای تغییر رنگ آلیاژ طلا به‌کار می‌رود و حساسیت‌زایی کمتری نسبت به نیکل دارد.
کبالت (Cobalt): این فلز به افزایش سختی و استحکام طلا کمک می‌کند و از آنجایی که کم‌وزن است، در طراحی‌های زیورآلات محبوب است.
انواع آلیاژ طلا
آلیاژهای طلا بر اساس ترکیبات و نسبت‌های مختلف، انواع مختلفی دارند:
طلای زرد: این نوع آلیاژ با ترکیب طلا و فلزات دیگری مانند نقره و مس به‌دست می‌آید. مثلاً طلای ۱۸عیار شامل ۷۵ درصد طلا، ۱۲.۵ درصد نقره و ۱۲.۵ درصد مس است.
طلای سفید: ترکیب طلا با فلزاتی مانند نقره، پالادیوم یا نیکل. برای به‌دست آوردن درخشندگی سفید، معمولاً با رودیوم روکش میشود.
طلای رزگلد: این نوع طلا با افزودن مس به طلای خالص به رنگ صورتی درمی‌آید. مقدار مس بیشتر، رنگ قرمزتر و قیمت کمتری را به همراه دارد.
طلای آبی: با ترکیب طلا و ایندیم به‌دست می‌آید و برای ساخت زیورآلات خاص استفاده میشود.
طلای بنفش: این آلیاژ با ترکیب طلا و آلومینیوم به‌دست می‌آید و به‌عنوان یکی از سخت‌ترین آلیاژهای طلا شناخته میشود.
طلای سبز: این نوع آلیاژ که رنگ زرد مایل به سبز دارد، از ترکیب طلا و نقره ساخته میشود.
طلای سیاه: فلز طلا را به روش‌های مختلفی می‌توان تیره و سیاه‌رنگ کرد. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، استفاده از روکش رودیوم سیاه است. از دیگر راه‌ها این است که آلیاژ را تحت واکنش‌های شیمیایی مختلفی سیاه کنند؛ یا فلزات دیگر موجود در آلیاژ همچون کبالت، مس، تیتانیوم یا آهن را با حرارت دادن و اکسیده کردن سیاه کنند.
هر رنگ آلیاژ با ترکیب خاصی از فلزات و مواد دیگر حاصل میشود:
